ریزش مو در زنان – درمان‌های دارویی و اثرات آن‌ها را بهتر بشناسید

وقتی نوبت به درمان‌های دارویی برای آلوپسی آندروژنیک می‌رسد، زنان در موقعیت بدی قرار می‌گیرند. باوجوداینکه بسیاری از داروها تا حدی قطعاً برای زنان مناسب هستند اما پزشکان در تجویز آن‌ها تردید دارند. به‌علاوه، شرکت‌های داروسازی توجه زیادی به آزمایش تأثیر داروها بر جلوگیری و درمان الگوی طاسی زنانه نمی‌کنند.

پزشکان تمایلی به تجویز درمان‌های سیستمیک (قرص‌ها و اشکال دیگر درمان که کل سیستم بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند) ندارند زیرا ممکن است در سطوح آندروژن بدن اختلال ایجاد کنند. پزشک ابتدا می‌خواهد مشخص کند که ریزش مو ناشی از مازاد آندروژن (نام دیگری برای هورمون‌های مردانه) در سیستم است یا نه یا اینکه مشخص کند که حساسیت به واکنش شدید نسبت به دوزهای عادی آندروژن وجود دارد یا نه. بنابراین، پزشکان معمولاً درمان‌های موضعی را که مستقیماً روی پوست سر مالیده می‌شوند، را انتخاب می‌کنند.

آغاز درمان بلافاصله پس از شروع ریزش مو بهترین نتایج را خواهد داشت زیرا طولانی شدن عارضه آلوپسی آندروژنیک ممکن است بسیاری از فولیکول‌های مو را از بین ببرد. استفاده از ضد آندروژن‌ها پس از گذشت مدتی طولانی از ریزش مو از آسیب بیشتر به فولیکول‌ها جلوگیری می‌کند و محرک رشد مو از فولیکول‌هایی است که هنوز چندان آسیب ندیده‌اند. متوقف کردن درمان منجر به ریزش مجدد مو می‌شود، البته اگر آندروژن‌ها به طریق دیگری کنترل نشوند. در کنار مصرف داروهای ضد آندروژن بهتر است سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی را هم حفظ کنید.

در ادامه به درمان‌های ریزش مو در زنان اشاره خواهیم کرد. در حال حاضر فقط یک درمان تأییدشده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای الگوی طاسی زنانه وجود دارد. سازمان غذا و داروی آمریکا درمان‌های دیگر را برای این مورد خاص تأیید نکرده است اما این درمان‌ها برای مصارف دیگر برای ریزش مو تأیید شده‌اند.

تأثیرگذاری این روش‌ها و عامل‌ها در افراد متفاوت است اما بسیاری از زنان دریافته‌اند که استفاده از این درمان‌ها تأثیر مثبتی در موها و عزت‌نفسشان داشته است. مثل همیشه، درمان‌ها زمانی تأثیرگذاری بیشتری دارند که علت اصلی ریزش مو را هدف قرار دهند و محرک رشد مو باشند.

ماینوکسیدیل (روگین)

ماینوکسیدیل ابتدا به‌صورت قرص و به‌منظور درمان فشارخون بالا استفاده می‌شد. پس از مدتی مشخص شد که رشد موهای بیمارانی که با ماینوکسیدیل درمان می‌شوند افزایش پیدا کرده است. تحقیقات بعدی نشان دادند که استعمال مستقیم محلول ماینوکسیدیل روی پوست سر محرک رشد مو هم است.

مقدار ماینوکسیدیل موضعی که از طریق پوست وارد جریان خون می‌شود معمولاً در حدی نیست که عوارض جانبی داخلی داشته باشد.

به نظر می‌رسد که نسخه عمومی ماینوکسیدیل که با نام تجاری روگین عرضه می‌شود برای زنانی که دچار آلوپسی آندروژنیک منتشر هستند نسبت به مردان تأثیرگذارتر است. برچسب محصولات توصیه می‌کند که زنان فقط از محصولاتی که ٢% ماینوکسیدیل دارند استفاده کنند نه ۵% زیرا سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از غلظت‌های بیش از ٢% را برای زنان تأیید نکرده است.

بسیاری از متخصصان پوست برای زنانی که دچار آلوپسی آندروژنیک هستند ماینوکسیدیل ۵% تجویز می‌کنند اما به شرطی که مدام تحت نظر باشند. آزمایش‌های بالینی کوچک نشان داده‌اند که محلول ۵% ماینوکسیدیل برای حفظ و رشد مجدد موها در زنانی که دچار آلوپسی آندروژنیک هستند مؤثرتر است.

نتایج تحقیقات بالینی که بیشتر روی زنان سفیدپوست ١٨ تا ۴۵ ساله دچار ریزش موی خفیف و متوسط انجام شده نشان می‌دهد که با استفاده از ماینوکسیدیل به مدت هشت ماه، موهای ١٩% مصرف‌کنندگان رشد مجدد نسبتاً خوبی داشت و موهای ۴۰% از آن‌ها کمی رشد داشت. در بین کسانی که در همان مدت محلول بدون ماینوکسیدیل فعال (دارونما) استفاده کردند، ٧% رشد موی متوسط و ٣٣% رشد موی کم را گزارش کردند.

مهارکننده‌های گیرنده آندروژن

• اسپیرونولاکتون (آلداکتون)

اسپیرونولاکتون با نام تجاری آلداکتون، در طبقه داروهایی قرار دارد که به آن دیورکتیک‌های نگه‌دارنده پتاسیم (یا قرص‌های آب) می‌گویند. اسپیرونولاکتون معمولاً برای کاهش آب بدن بدون از دست رفتن پتاسیم استفاده می‌شود. این دارو برای درمان کمبود پتاسیم، فشارخون بالا، تورم و اختلالی هورمونی به نام هایپرآلدوسترونیسم هم به کار می‌رود.

اسپیرونوکلاتون به دو روش آندروژن را مهار می‌کند. روش اول: سرعت تولید آندروژن را در تخمدان‌ها و غدد آدرنال کاهش می‌دهد. روش دوم: با جلوگیری از پیوند دی‌هیدروتستسترون (DHT) به دریافت‌کننده آندروژنی خود تا حدی مانع از عمل کردن آندروژن­ها می‌شود.

• سایمتیدین (تاگامت)

سایمتیدین با نام تجاری تاگامت، در طبقه مهارکننده‌های هیستامین قرار دارد که عمدتاً برای درمان زخم معده مصرف می‌شود. عملکرد مهارکنندگی هیستامین از تولید اسید اضافی توسط معده جلوگیری می‌کند و به بدن فرصت بهبود زخم را می‌دهد. سایمتیدین تأثیر ضد آندروژن نسبتاً قوی دارد و نشان داده که می‌تواند مانع از پیوند دی‌هیدروتستسترون با نواحی گیرنده فولیکول شود.

سایمتیدین برای درمان رشد موهای اضافی در صورت زنان (هیرسوتیسم) استفاده شده است و نتایج امیدبخشی در تحقیقات روی زنان دچار آلوپسی آندروژنیک داشته است. برای دستیابی به نتیجه مطلوب باید دورهای بالای سایمتیدین مصرف شود پس مردان نباید برای درمان ریزش مو از آن استفاده کنند زیرا تأثیرات زنانگی ازجمله عوارض جانبی نامطلوب جنسی دارد.

• سیپروترون استات

سایپروترون استات برای کاهش میل جنسی افراطی در مردان و درمان تجاوز جنسی به کار می‌رود. همچنین برای هیرسوتیسم شدید در زنان بارور و آلوپسی آندروژنیک در زنان به‌کاربرده می‌شود. سایپروترون استات با جلوگیری از پیوند دی‌هیدروتستسترون با گیرنده‌های آن، تأثیر می‌گذارد.

سایپروترون استات به دلیل احتمال مسمومیت و عوارض جانبی بلندمدت، یکی از آخرین راه‌حل‌ها برای درمان الگوی زنانه طاسی است. مثل هر دارویی ممکن است عوارض بیشتری ازآنچه روی بسته‌بندی نوشته‌شده داشته باشد. اگر متوجه عوارض جانبی غیرعادی یا بسیار آزاردهنده شدید، با پزشک تماس بگیرید.

استروژن و پروژسترون

قرص‌ها و کرم‌های استروژن و پروژسترون درمان مؤثری برای آلوپسی آندروژنیک برای زنان یائسه یا زنانی است که به دلایلی دیگر دچار کمبود استروژن و/یا پروژسترون هستند.

داروهای ضدبارداری خوراکی

به دلیل اینکه قرص‌های ضدبارداری، تولید آندروژن توسط تخمدان را کاهش می‌دهند، می‌توان از آن‌ها برای درمان آلوپسی آندروژنیک استفاده کرد. اما به یاد داشته باشید که چه برای پیشگیری از بارداری چه برای الگوی طاسی زنانه از آن استفاده می‌کنید باید هشدارها را جدی بگیرید. مثلاً، افراد سیگاری ٣۵ سال به بالا که این قرص را مصرف می‌کنند درخطر جدی لخته شدن خون و عوارض جدی دیگر هستند.

سابقه پزشکی و سبک زندگی خود را دقیقاً برای پزشک تشریح کنید. قرص‌های ضدبارداری با فرمول‌های هورمونی مختلف عرضه می‌شوند و پزشک می‌تواند تشخیص دهد که کدام‌یک از آن‌ها مناسب نیاز شماست و تا زمانی که فرمول مناسب برای جسم و روح شما را پیدا نکند، به تغییر قرص‌ها ادامه خواهد داد.

فقط قرص‌های ضدبارداری با شاخص آندروژن پایین باید برای درمان ریزش مو استفاده شوند.  قرص‌های ضدبارداری با شاخص آندروژن بالا ممکن است منجر به ریزش مو شود (یا محرک آن می‌شود یا زمانی که عامل دیگری منجر به آن شد، آن را تسهیل می‌کند).

کتوکونازول (نیزورال)

کتوکونازول درمان موضعی تجویزی است که در حال حاضر برای درمان عفونت‌های قارچی استفاده می‌شود. این دارو تولید تستسترون و آندروژن­های دیگر را که در غده آدرنال و اعضای تولیدمثل (در زنان، تخمک‌ها) تولید می‌شود، محدود می‌کند.

این تأثیرات ضد آندروژنیک به درمان ریزش مو کمک می‌کنند. شامپوی نیزورال حاوی ٢% کتوکونازول است و فقط برای درمان عوارض پوست سر به کار می‌رود اما همراه درمان‌های دیگر برای درمان آلوپسی آندروژنیک هم استفاده می‌شود. کتوکونازول ١% را می‌توان بدون نسخه تهیه کرد اما تأثیر آن به‌اندازه کتوکونازول ٢% نیست.

فیناستراید (پروپشیا، پروسکار)

داروی فیناستراید، آنزیم ۵-آلفا ریدوکتاز را در فولیکول مو مهار می‌کند، درنتیجه تولید دی‌هیدروتستسترون تخریب‌کننده فولیکول را مهار می‌کند. دی‌هیدروتستسترون، فولیکول‌های مو را کوچک می‌کند و ادامه حیات را برای موهای سالم دشوار می‌کند.

فیناستراید ابتدا با نام تجاری پروسکار برای درمان غده پروستات بازاریابی شد. این دارو با قرص‌های ۵ میلی‌گرمی عرضه شد. در سال ١٩٩٨، فرمول ١ میلی‌گرمی آن با نام تجاری پروپسیا وارد بازار شد، دارویی برای ریزش موی مردان که سازمان غذا و داروی آمریکا آن را تأیید کرده بود.

عملکرد آن برای اکثر مردان جهت جلوگیری از ریزش مو و رشد مجدد آن بسیار خوب است و تأثیر خوبی بر روی زنان دارد اما زنان باردار نباید از آن استفاده کنند. همچنین، زنان نباید در طول مصرف این دارو، باردار شوند زیرا خطر نواقص مادرزادی در نوزادان مذکر وجود دارد. کمتر از ٢% مردان در طول مصرف فیناستراید دچار عوارض جانبی جنسی زودگذر ازجمله بروز مشکلاتی در میل جنسی و نعوظ می‌شوند. اما این عوارض جانبی در زنان بروز پیدا نمی‌کند.

سیپروترون استات با اتینیل استرادیول (دیان ٣۵، دیان ۵۰)

این قرص‌های ضدبارداری با نام تجاری دیان ٣۵ و دیان ۵۰ فروخته می‌شوند و در اروپا برای آلوپسی آندروژنیک در زنان تجویز می‌شوند. در حال حاضر هیچ‌یک از این دو فرمول ضدبارداری در ایالات‌متحده عرضه نمی‌شود.

این دارو، ترکیبی از سیپروترون  استرادیول، نوعی استروژن، است. دیان ٣۵ و دیان ۵۰ هر دو حاوی ٢ میلی‌گرم سیپروترون هستند. دیان ٣۵ حاوی ۰.۰٣۵ میلی‌گرم استرادیول و دیان ۵۰ حاوی ۰.۰۵۰ میلی‌گرم استرادیول است.

هر دو برخی از تأثیرات هورمون‌های مردانه را که معمولاً در بدن زنان وجود دارند، مهار می‌کنند. باوجوداینکه این دارو، ریزش موی بیشتر را متوقف می‌کند و محرک رشد مجدد مو در بازه زمانی یک‌ساله است اما برای تأثیرگذاری باید مستمراً آن را مصرف نمود.

عوارض جانبی محتمل این دارو عبارت است از: حساس شدن پستان‌ها، سردرد و کاهش میل جنسی.

این مطالب را نیز بخوانید:

• رژیم غذایی و موی سالم – چگونه موهایی قوی و درخشان داشته باشید
• با رایج‌ترین مشکلات مو مانند ریزش مو و آسیب مو بیشتر آشنا شوید